N07NL - Overlijden en Begrafenis I

Een van de meest zorgwekkende situaties voor veel mensen die in het buitenland wonen, zijn de ingrijpende en vaak verwarrende omstandigheden van een begrafenisregeling. Deze regelingen kunnen tijdens de al zo verdrietige omstandigheden de nodige stress veroorzaken bij de nabestaanden Helaas zijn de meeste mensen zich niet bewust van de te volgen procedures als een partner of andere dierbare overlijdt, en hebben ze niemand in de directe omgeving waar ze op terug kunnen vallen. Terwijl de verantwoordelijke persoon zich nog in een verwarrende en diepbedroefde toestand bevindt, rijzen de volgende vragen: Wat nu te doen? Wie moet ik contacteren? Welke faciliteiten en diensten zijn er beschikbaar? enz. Deze bulletins (deel I en II) zijn bedoeld voor de nabestaanden en beschrijven de te volgen procedure vanaf het overlijden in Portugal tot en met de uitvaart (begrafenis, crematie of repatriëring) en uiteindelijk de afhandeling van het nalatenschap. 

We willen u er op wijzen dat er bij alle referenties in de tekst naar “naaste bloedverwanten” tegelijkertijd voogden, partners waar met mee samenleefde en andere benoemde verantwoordelijken bedoeld worden.

De bulletins zijn gebaseerd op stukken uit de eerdere afpoppublicatie "Guidelines to Well-Ordered and Dignified Dying in Portugal". Het is de bedoeling bulletins te verstrekken betreffende specifieke onderwerpen voor een gerichte doelgroep. Dit maakt het makkelijker om aanpassingen door te voeren en is ook handiger in de distributie

Checklist van direkte handelingen volgend op een overlijden 
The first task is to have the death confirmed as soon as possiDe eerste taak is het zo spoedig mogelijk laten bevestigen van het overlijden door een praktiserend geneesheer, die een medische overlijdensverklaring en een autorisatie voor vervoer zal afgeven. Dit wordt beschreven in dit bulletin Deel I van Overlijden en Begrafenis. Deel II, in een apart bulletin, beschrijft de taken en opties nodig voor de begrafenis. Het volgende overzicht beschrijft alle acties die u moet  ondernemen na het overlijden. Deel I concentreert zich echter op de eerste taak, namelijk, het verkrijgen van een officiële overlijdensverklaring.

• Het verkrijgen van een overlijdensverklaring door de 112 Hulpdienstlijn te bellen (bij onverwachts overlijden of ongeval) of via de huisarts (als het overlijden een gevolg was van een bij de arts bekende aandoening);

• De politie waarschuwen als de omstandigheden verdacht voorkomen;

• Naaste verwanten en vrienden waarschuwen;

• Het betreffende consulaat waarschuwen;

• De advocaat van de overledene waarschuwen – Let op! – De Autoriteiten moeten binnen 3 dagen na overlijden worden geïnformeerd over het bestaan van een eigenhandige wilsbeschikking (een testament dat niet officieel is geregistreerd bij de Notaris of de Autoriteiten);

• Indien aanwezig, check op geschreven wensen van de overledene, betreffende begrafenisregelingen, ter beschikking stellen van het lichaam, enz. Als de overledene een begrafenisverzekering heeft, neem dan kontakt op met verzekeringsmaatschappij om de dekking van de polis te controleren;

• Indien gewenst, benoem een goed doel, waar donaties (in plaats van bloemen) heen kunnen; 

• Neem kontakt op met de lokale predikant om een religieuse dienst te arrangeren;

• Breng familie en vrienden op de hoogte van de begrafenisregeling;

• Een overlijdensbericht in de lokale en/of geboortelandkrant laten zetten;

• Geef het overlijden aan bij de bevoegde Portugese autoriteiten en instanties.

Directe Handelingen volgend op een Overlijden:

Een Overlijdensverklaring verkrijgen 
a) Als het overlijden thuis is ingetreden, kunt u het beste de huisarts van de overledene bellen, die het overlijden zal bevestigen en een medische overlijdensverklaring en een autorisatie voor vervoer zal afgeven met beschrijving van datum-, tijd- en oorzaak van het overlijden. Als u of de arts het overlijden verdacht of onverwacht vinden, dient de politie te worden gewaarschuwd, die zal verlangen dat het lichaam wordt overgebracht naar een mortuarium. Gewoonlijk is het beter, als buitenlander, de 112 Hulpdienst (alarmnummer) te bellen om het overlijden te melden. Zij kunnen dan in ieder geval er voor zorgen dat de juiste procedures worden gevolgd.

Als de overledene geen huisarts heeft, of de arts is niet te bereiken, dan belt u de alarmlijn 112. Zij zullen dan een dokter of een medisch onderzoeker via INEM sturen, die dan het overlijden zal bevestigen en ze zullen u wat instructies geven over de te volgen procedure. De 112 Hulpdienst zal ook de Brandweer of de begrafenisondernemer opdracht geven het lichaam van de overledene naar het dichtstbijzijnde mortuarium te vervoeren.

b) Als het overlijden buitenshuis is ingetreden, bij bijv. Een hartaanval op straat, op het strand, enz, dan wordt de situatie gewoonlijk door de 112 Hulpdienst en politie geregeld Zoek lokale hulp, bel de Hulpdienst op 112 voor assistentie. De Hulpdienst zal een dokter sturen om het overlijden te bevestigen en vervoer van het lichaam van de overledene naar het dichtstbijzijnde mortuarium regelen. Met name als het bezoekers van Portugal betreft is het van belang het consulaat van de overledene te waarschuwen en kontakt op te nemen met de verzekeringsmaatschappij van de overledene indien een ziektekosten/reisverzekering is afgesloten, aangezien zij eventueel een overeenkomst kunnen hebben afgesloten met betrekking tot de gewenste uitvaartverzorger.

c) Als het overlijden een gevolg is van een ongeluk, altijd de 112 Hulpdienst bellen en om medische assistentie en politie ter plekke vragen. Het lichaam zal worden vervoerd naar het dichtstbijzijnde mortuarium. Als u niet ten tijde van het ongeluk aanwezig was, zullen de Portugese authoriteiten waarschijnlijk kontakt met u opnemen om het lichaam te identificeren.

d) Als het overlijden in een ziekenhuis of verpleegtehuis is, zal het ziekenhuis of verpleegtehuis de nabestaanden informeren en waarschijnlijk verzoeken om het lichaam te komen identificeren. 

De behandelend arts zal een medische overlijdensverklaring afgeven met daarop de datum-, de tijd – en de oorzaak van het overlijden. De nabestaande kan ook om autopsie verzoeken. of om autopsie ontheffing, maar houd er rekening mee dat de lokale overheden altijd de uiteindelijke beslissing heeft  of de autopsie wel of niet moet plaatsvinden. Als de familie wel een autopsie verlangt, terwijl de autoriteiten besluiten dat er geen reden voor is, dan zullen de nabestaanden die deze behandeling hebben verzocht, opdraaien voor de kosten.

Als uiteindelijk de autopsie is uitgevoerd, zal de patholoog een certificaat afgeven waarin doodsoorzaak wordt vermeld. Indien het overlijden onverwacht of verdacht is zal het ziekenhuis of verpleegtehuis de politie op de hoogte stellen. De politie zal het ministerie van Volksgezondheid verzoeken om de aanwezigheid van een patholoog aanwezigheid om te  bepalen of een autopsie nodig is en, zo ja, de patholoog de opdracht geven de procedure uit te voeren.  Deze dokter zal een medische overlijdensverklaring  afgeven, waarin datum en tijd zijn opgenomen en waarschijnlijk ook als doodsoorzaak  “onbekend” opnemen. 

De houding t.o.v. de noodzaak van een autopsie hangt af van de omstandigheden en wordt door de rechter binnen 24-48 uur beslist. Na de autopsie zal de patholoog een certificaat afgeven waarin doodsoorzaak wordt vermeld en de authorisatie van het vervoer. De doodsoorzaak wordt niet altijd bepaald d.m.v. autopsie en vaak wordt een aanvullend onderzoek van de organen verlangd..

De medische overlijdensakte met de oorzaak van de dood zal niet beschikbaar zijn voor de nabestaanden of de begrafenisondernemer, omdat de Portugese wet dit beschouwt als vertrouwelijke informatie.

De politie waarschuwen

De politie moet altijd worden gewaarschuwd bij overlijden ten gevolge van een ongeluk. Dit is nodig om uit te zoeken wie er schuldig is en een politie rapport zal moeten worden opgemaakt voor de verzekering bij eventuele claims. Bij verdachte omstandigheden kan de politie worden gewaarschuwd door de nabestaanden of verantwoordelijken, de huisarts of het ziekenhuis

Belangrijk:

Organen doneren
In Portugal zijn mensen automatisch geregistreerd voor het afstaan van organen. Volgens de wet is het in Portugal toegestaan organen voor transplantatie, medisch onderzoek en/of studie van iedereen “Post Mortem” (na het overlijden) te gebruiken. Het is aan een ieder die niet wenst dat zijn/haar organen worden gebruikt voor betreffende doeleinden, dit voorafgaand aan het overlijden, vast te leggen. Men kan dit doen door in drievoud het formulier "RENNDA – Registo Nacional de Não Dadores"  in te vullen bij uw lokale Centro de Saúde en op te slaan. Een kopie vindt op de website: waar staat IMPRESSO

Het personeel van de Centro de Saúde zal u helpen met invullen van het formulier. Men kan dit ook “Post Mortem” doen door bij het 2e gedeelte van het formulier de gegevens van de wettelijke representant in te vullen. Dit moet direkt post mortem gebeuren en een kopie overlegd worden aan het ziekenhuis of mortuarium waar het lichaam zich bevindt. 

Bijzondere vermelding

Informatie in dit bulletin is verkregen uit:

• afpop archief – in het bijzonder “Guidelines to Well-Ordered and Dignified Dying in Portugal”

• Aliançe Evangelica Portuguesa

• Centro de Saúde in Portimão

• Bombeiros in Portimão

• Servilusa – Begrafenisondernemers

De gegevens in dit document zijn met zorg onderzocht. Daarom willen wij u vragen zich met het afpop kantoorpersoneel in verbinding te stellen als u vergissingen in de gegevens bent tegengekomen of als u suggesties heeft voor het opnemen van extra informatie. Wij waarderen elke opbouwende feedback m.b.t. de ervaringen die onze leden hebben met dit onderwerp.

Andere gerelateerde bulletins in deze serie gaan over

Voorbereiden op Overlijden N01NL

Overlijden en Begrafenis Deel II N08NL

Afhandeling van de nalatenschap N02NL

Testament N06NL