N06NL - Testament

Inleiding
Dit document is een van de serie "waardig sterven". Het heeft betrekking op het proces van het opstellen van een testament voor Portugese bezittingen en gaat niet over mogelijke successierechten in het moederland. Voor dit laatste, moet u contact opnemen met een bevoegd financieel adviseur of advies vragen bij uw eigen belastingdienst.

Vele expats hebben horrorverhalen met betrekking tot de Portugese verdragen inzake successie- of erfrechten gehoord. Dit bulletin doet een poging om het recht te zetten en bespreekt de mogelijkheden en gevolgen voor de executeur en de erfgenamen. Daarbij worden eventuele aanbevelingen gedaan die erop gericht zijn om vertragingen bij het verkrijgen van de erfrechtverklaring te minimaliseren en de daaropvolgende uitgave en verdeling van de erfenis .

De Angelsaksische Conventies
Landen die Angelsaksische wetten hanteren, lijken een grote vrijheid te hebben bij de wijze waarop een uiterste wil of testament is opgesteld en wie of wat baat heeft. Kortom, een testament kan op een stukje papier getekend worden (onderhands testament) en geverifieerd door geloofwaardige getuigen, is het bijna onbetwistbaar. Op dezelfde manier kan een persoon zijn vermogen nalaten aan personen of instellingen die hij of zij wenst. Met uitzondering van "direct-line" minderjarigen of afhankelijke personen, is het mogelijk om een ​​individu en zelfs een hele familie te onterven. In een recente zaak in Engeland, liet een weduwe haar gehele nalatenschap aan de houders van een Chinees Fast Food restaurant na, omdat ze vriendelijker voor haar waren dan haar directe familie. Het lijkt erop dat ze de voorkeur gaf aan Chow Mien boven haar bloedverwanten.

The Portugese verdragen
In contrast, volgen de Portugese en de meeste Europese landen in het algemeen het erfrecht van de Romeinse en Napoleontische codes die zeer specifiek en rigide zijn. Hier is er een systeem van gedwongen erfenis - Linha Recta - van toepassing, waarbij het grootste deel van het erfgoed in voorgeschreven bedragen aan overlevende familieleden wordt nagelaten. Een kleiner deel (1/3) kan worden nagelaten aan andere instellingen of niet-familieleden. In principe, op een paar uitzonderingen na, is het vrijwel onmogelijk om directe nakomelingen van de overledene te onterven. Dit betekent dat buitenechtelijke kinderen ook een vordering op een erfgoed hebben als de vader wordt vermeld op de geboorteakte, terwijl hij nooit met hun geleefd heeft of geen contact met hen heeft gehad sinds hun geboorte.

Portugal erkent echter andere nationale gewoonten en laat buitenlanders, binnen de grenzen van hun rechtsstelsel, hun testament samenstellen volgens eigen nationaal gebruik. Dit staat bekend als "rechtskeuze". Toch kunnen een paar beperkingen van toepassing zijn, waarbij Portugese nakomelingen zijn betrokken. Bijvoorbeeld: Portugese nakomelingen (binnen of buiten het huwelijk) kunnen Portugese vermogen van zijn/haar erfgoed vorderen van een buitenlander  die een permanente verblijfsvergunning en bezittingen heeft in Portugal, waar hij/zij wordt genoemd als de ouder op de geboorteakte van de eiser(s). Een dergelijke vordering zou worden gerezen als de nalatenschap bij hof voor erfrecht ligt en kan aanzienlijke vertraging veroorzaken bij het overdragen van het erfgoed aan de executeur.

Europese erfrechtverordening
Met uitzondering van het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken, is sinds 17 augustus 2015 de Europese erfrechtverordening (650/12) in werking getreden die bekend staat als 'Brussel IV'. 

De doelstellingen van Brussel IV zijn:

1. Belemmeringen voor het vrije verkeer van personen opheffen die thans moeilijkheden ondervinden met  erfrecht wegens grensoverschrijding;

2. Mogelijk maken dat EU-burgers erfopvolging op voorhand kunnen organiseren;

3. Waarborgen van de rechten van de erfgenamen en legatarissen, van andere personen die de overledene nastaan en van de schuldeisers van de nalatenschap.

De belangrijkste bepalingen van Brussel IV zijn:

Bevoegdheid: het gerechtshof van de lidstaat waar de overledene zijn/haar gewone verblijfplaats heeft op het tijdstip van overlijden is bevoegd uitspraak te doen over de gehele nalatenschap. Dat betekent dat er geen opvolgingsproblemen terug worden verwezen naar de rechter van een ander land.

De wet: de wet die van toepassing is op de gehele nalatenschap is de wet van het land waar de overledene zijn/haar gewone verblijfplaats heeft op het moment van sterven.

Wijziging van de wetgeving: iedereen kan de wet wijzigen onder bepaling van rechtskeuze in Brussel IV, op voorwaarde dat hij/zij kiest voor het recht van een staat waarvan hij/zij  de nationaliteit bezit op het moment van het maken van die keuze of op het moment van overlijden.

Verandering van bevoegdheid: waar de overledene het recht heeft gekozen van zijn/haar nationaliteit, kunnen de betrokken partijen ook overeenkomen dat de rechtbank van een lidstaat waarvan het recht is gekozen bevoegd is om te oordelen over eventuele successie kwesties. Deze bevoegde rechterlijke instanties kunnen deze bevoegdheid in bepaalde omstandigheden weigeren. In dergelijke gevallen, zullen rechterlijke instanties van de lidstaat waar de overledene zijn/haar gewone verblijfplaats had op de datum van overlijden bevoegd blijven.

Erkenning, uitvoerbaarheid en tenuitvoerlegging van beslissingen: een beslissing die in een lidstaat is genomen, zal worden erkend in de andere lidstaten zonder vorm van proces. Zelfs als er redenen zijn voor niet-erkenning, kan er niet op de beslissing worden teruggekomen. Er bestaat een Europese successieverklaring om een Pan-Europese status aan de beslissingen van een bevoegde rechter te geven.

Naar onze mening zou iedereen die:

• woont in;

• eigenaar is van onroerend goed in; of

• verhuist naar of van een Brussels IV lidstaat 

advies moeten inwinnen over hoe Brussel IV en de wetten van de betrokken staten van invloed kunnen zijn op zijn/haar successieplanning.

Dubbele Nationaliteit en Gemengde Huwelijken
Dubbele nationaliteit hebben van zowel de Portugese en een andere nationaliteit kan worden aangemerkt als Portugees als hij/zij zich in Portugal bevindt op het moment van de dood en Portugal als zijn/haar normale verblijfplaats kan worden beschouwd. Portugese verdragen gelden dan voor het testament.

Een "Portugese partner 'in een gemengd huwelijk kan ook zo worden ingedeeld in soortgelijke omstandigheden als hierboven.

6. Dus, wat zijn de mogelijkheden?

Houd in gedachten, dat de bezittingen niet zullen worden vrijgegeven door de autoriteiten totdat zij ervan overtuigd zijn dat het testament is gelegaliseerd and genotariseerd.

Geen Portugees orgaan zal het eigendomsrecht veranderen zonder een dergelijk kopie of document. 

In het algemeen, om vertragingen in successie tot een minimum te beperken en om de vrijlating van de het erfgoed in Portugal te vereenvoudigen, zou het raadzaam zijn om aparte testamenten op te stellen – één voor de portugese eigendommen en één voor de eigendommen in uw land van herkomst. Als u ertoe besluit om afzonderlijke testamenten op te stellen, dient u ervoor te zorgen dat er geen tegenstrijdigheden voorkomen tussen beiden. Evenmin mag worden vermeld dat dit "uw uiterste wil en testament is", omdat dit de andere(n) ongeldig kan maken.

Het zou meer opportuun zijn om de nodige buitenlandse documenten in Portugal vertaald en gelegaliseerd te hebben, dan in het land van herkomst. Merk ook op dat alle originele documenten (met inbegrip van het testament zelf) in het land van uitgifte moet worden gelegaliseerd en met een Apostillestempel van het Verdrag van Den Haag worden voorzien (zie Woordenlijst onderaan dit bulletin). 

Buitenlandse Testamenten die Portugees bezittingen bevatten 
Portugese bezittingen kunnen alleen lokaal worden vrijgegeven op vertoon van een officieel notariële Portugese vertaling van het originele document. Dit moet ook een notariële kopie van het erfrecht bevatten of een document van een rechtspersoon waarin onder meer staat dat het testament  volgens de wet van dat land gedocumenteerd is en notarieel bekrachtigd. Evenzo moet een officiële Portugese vertaling en legalisatie van de overlijdensakte worden voorgelegd als de erflater buiten Portugal was op het moment van overlijden. Zonder dit document kan geen overdracht plaatsvinden van Portugees geregistreerd onroerend goed, auto's, boten, bankrekeningen, enz.  Ook kunnen geen onkosten worden geclaimd door de executeur mbt het erfgoed. Om ervoor te zorgen dat deze vertalingen bij lokale Portugese autoriteiten aanvaardbaar zijn, is het raadzaam om lokale Portugese vertalers of advocaten en notarissen te gebruiken. We raden aan dat dit worden gedaan met behulp van een erkende Portugese advocaat die ook zal zorgen voor de juiste notariële bekrachtigingen en de  Apostille. Kosten voor de vertalingen, notariële aktes en advocaten kunnen worden verrekend met het erfgoed

Tenzij men volledig vertrouwd is met de Portugese taal en bureaucratie, raden wij u aan een lokale advocaat te nemen om u te helpen met het proces van  nalatenschappen en verandering van eigendom. Dit kan een tijdrovend proces zijn en u moet rekening houden met maanden in plaats van dagen of weken.

Portugese testamenten voor de Portugese bezittingen
Het voordeel van het hebben van een Portugees testament voor bezittingen in Portugal is het gemak en doelmatigheid. Het proces van de probate (geverifieerd afschrift van een testament) zal eenvoudiger zijn en met uitzondering van een "privé testament in een vreemde taal", zal het hele proces ook sneller zijn.

Testamenten in Portugal worden meestal opgesteld door een notaris. De gegevens worden opgenomen in zijn register en een kopie wordt vervolgens bij de Registos Centrais (Centraal Testamentenregister) in Lissabon geregistreerd. De notaris kan de erflater een kopie geven van het testament en dit moet onder andere een Apostillezegel  bevatten, wanneer deze buiten Portugal dient te worden gebruikt.

Houd in gedachten dat de notaris niet noodzakelijkerwijs vertrouwd is met de rechten van buitenlanders en kan proberen om u te sturen naar een Portugees verdrag. Het is daarom raadzaam om een lokale advocaat te betrekken die a) uw taal spreekt en b) is geïnformeerd over de verdragen van uw eigen land. Uw lokale consulaat kan u adviseren over een dergelijke dienstverleners

I. Openbaar Testament - wordt door een notaris in de Portugese taal in zijn register opgenomen. 

Twee getuigen moet aanwezig zijn als het testament ondertekend wordt door de erflater. Deze kunnen niet de volgende zijn:

• Personen die de Portugese taal niet volledig begrijpen;

• Personen onder de wettelijke leeftijdsgrens;

• Doven, stommen of blinden;

• Werknemers, salarisverdieners of leerlingen van de notaris;

• De echtgenoot, familieleden (Linha Direta) of leden van de notaris die begunstigd zijn

• Elkaars echtgenoten;

• Ieder genoemd als een begunstigde van het testament;

• Analfabeten.

De erflater moet informatie opgeven over het bestaan ​​van de wettige erfgenamen, en hiervan een volledige identificatie presenteren, dat wil zeggen: de naam, het adres, de identiteitskaart/paspoortnummer, de burgerlijke staat, het huwelijksregime van de boedel, etc.

Het testament blijft vertrouwelijk tot de erflater overlijdt. De notaris zal twee documenten opstellen met identificatie van de erflater en verwijzing naar het register waar het werd geregistreerd. Eén van de documenten blijft bij de notaris en de andere wordt verzonden naar Centraal Testamentenregister in Lissabon en blijft daar.

II. Privé testament (Testamento Cerrado): is geschreven, ondertekend en gesloten door de erflater of op zijn verzoek door een andere persoon, indien hij daartoe zelf niet in staat is.

Een privé testament kan niet worden gemaakt door een analfabeet. In dit geval verdient het aanbeveling een openbaar testament te maken.

Het testament moet worden goedgekeurd door de notaris en moet aan het volgende voldoen:

• dat het gepresenteerde schrijven de bepalingen van de uiterste wil bevat; 

• dat het is geschreven en ondertekend door de erflater of op de erflaters verzoek geschreven door iemand anders, omdat hij niet kan of niet in staat is te ondertekenen;

• dat de bewoording in het testament geen toevoegingen, afkortingen, verbeteringen of onduidelijkheden, vlekken of kanttekeningen bevat, of er moet apart melding van worden gemaakt; 

• dat met uitzondering van de laatste pagina die is ondertekend, alle pagina's worden geparafeerd door degene die het testament ondertekent.

De erflater moet naar de notaris met het testament, begeleid door twee getuigen (zoals hierboven). Als alles in orde is, maakt de notaris een Plechtige Goedkeuring van het Testament, die is ondertekend door de erflater, de getuigen en de notaris en wordt vervolgens toegevoegd aan het testament.

De erflater kan de akte behouden, bij een derde persoon onderbrengen of deponeren op het Notariskantoor. In dit geval zal de erflater iemand moeten te laten weten dat hij een testament heeft gemaakt en dat het in bewaring is gegeven bij de aangewezen notaris. Na de dood kan de persoon aan wie dit is toevertrouwd, vergezeld door twee getuigen en in het bezit van een overlijdensakte van de erflater, naar het notariskantoor gaan waar het testament in bewaring is gegeven. De notaris zal dan het testament plechtig en officiëel openen en daarna bewaren op het notariskantoor. Het kan dan worden gepresenteerd als een officieel document voor nalatenschappen.

Binnen drie dagen na kennisgeving van het overlijden van de erflater, is de persoon die het testament onder zijn/haar hoede heeft verplicht om het te presenteren aan een notaris in het district (freguesia) waar het document werd geregistreerd. Zo niet, dan kan hij/zij aansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade die uit de vertraging kan voortvloeien.

Een Privé Testament kan worden opgenomen door elke notaris in Portugal zowel op het vasteland als de eilanden, of in een Portugees consulaat in het buitenland.

Verantwoordelijkheid van de Notaris:

• Volledige identificatie van de erflater (naam, adres, identiteitskaart of gelijkwaardig document, afgegeven door de bevoegde autoriteit van een van de landen van de Europese Unie, of het rijbewijs, dat is afgegeven door de bevoegde autoriteit van een van de landen van de Europese Unie, of het paspoort, belastingkaart, burgerlijke staat en de identificatie van de echtgenoot, boedelregime van het huwelijk);

• Volledige identificatie van twee getuigen (naam, adres, identiteitskaart, belastingkaart, burgerlijke staat en de identificatie van de echtgenoot, boedelregime van het huwelijk);

• Volledige identificatie van de rechtmatige erfgenamen (naam, adres, identiteitskaart, belastingkaart, burgerlijke staat en de identificatie van de echtgenoot, boedelregime van het huwelijk);

• Volledige identificatie van het vastgoed (onroerend goed heffing geregisteerd bij de Belastingdienst, Certificaat van het Kadaster en de woonvergunning uitgegeven door de Gemeente).

Huidige Notariskosten:
Geraamde kostprijs is ongeveer € 400,00 uitsluitend wegens notariskosten.

Huidige Advocaatkosten: 
Advocaatkosten voor een relatief eenvoudig testament zijn ongeveer €600,00. Dit kan aanzienlijk meer zijn voor een complex testament 

Conclusies 
Het voorgaande is een vereenvoudigde beschrijving van de beschikbare opties. Het is aan u om te beslissen welke de meest geschikte procedure zou zijn voor uzelf en voor de overlevende erfgenamen. Houd er rekening mee dat de vertaling en notariële kosten voor een buitenlands testament duur en omslachtig kan zijn voor de begunstigden, omdat deze van te voren moet worden voldaan, voordat het proces van de probate in gang wordt gezet.

Woordenlijst:

Apostille - Het Verdrag van Den Haag ter afschaffing van de verplichte legalisatie voor buitenlandse openbare akten, is één van een reeks verdragen van de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht. Het werd op 5 oktober 1961 ondertekend door de oorspronkelijke ondertekenaars. 

Zij bepaalt de manier waarop een in één van de verdragslanden uitgegeven document voor legale doeleinden kan worden gecertificeerd in alle andere verdragslanden. Een dergelijke certificering heet een apostille. Met een apostillestempel verkort u de legalisatie van uw document. Het is een internationale certificering te vergelijken met een notariële en wordt vaak toegevoegd aan documenten die op enigerlei wijze door een notaris, advocaat of andere ambtenaar ondertekend zijn, zoals de griffier van de rechtbank in hun officiële hoedanigheid.

Verblijfplaats - betekent losjes woonplaats. Angelsaksische landen definiëren dit meestal als de plek waar u resideert. Echter, in deze landen, heeft Verblijfplaats speciale betekenis bij een beslissing over omstreden kwesties, in het bijzonder voor het bepalen van belastingverplichtingen door de Belastingdienst. Met een permanente verblijfsvergunning in Portugal, bent u niet per se vrijgesteld van belasting voor een erfenis in uw moederland. 

"Rechtskeuze" – Erfrecht van toepassing in moederland van de erflater. Bijv. Engeland voor Engels onderdanen, Nederland voor Nederlandse onderdanen, etc.

Bijzondere vermelding

Informatie in dit bulletin is verkregen uit:

•            afpop archief 

•            Dr. Eduardo Serra Jorge 

•            Dr. Alexander Rathenau 

•            Danielle Shrimpton LLB. Solicitor 

De gegevens in dit document zijn met zorg onderzocht. Daarom willen wij u vragen zich met het afpop kantoorpersoneel in verbinding te stellen als u vergissingen in de gegevens bent tegengekomen of als u suggesties heeft voor het opnemen van extra informatie. Wij waarderen elke opbouwende feedback m.b.t. de ervaringen die onze leden hebben met dit onderwerp.

Andere gerelateerde bulletins in deze serie gaan over

Overlijden en Begrafenis Deel I(N07NL)

Overlijden en Begrafenis Deel II (N08NL)

Afhandeling van de nalatenschap (N02NL)